ბესიკ ხარანაული

 

რა ვქნათ, ამ ახალი კორონავირუსის სახადს როგორ დავუყვავოთ?

ლექსების კითხვა გამოცდილი შელოცვაა სნეულებისა

 

 

ჯამბაზი თოკითაა,

მწერალი – კალმით,

და ორივე – სანახაობა.

 

რა ქნას კაცმა,

სათამაშოდ თუ არ გამოეწყო?

 

რა ქნას კაცმა?

სულ გამოცდაშია:

თავის წინ, ქვეყნის წინ,

ხილულისა და უხილავის წინ.

 

ყველას უნდა დაუმტკიცოს,

რომ შესწევს ძალა,

რომ გადარჩება.

 

მეც სახლში ვარ,

შენც სახლში ხარ,

დედამიწაც შეყრილა სახლში,

გვიცქერის ფანჯრიდან...

 

მოდი, ავალ ცის აივანზე,

წვიმასავით,

თოვლივით,

და ნაპერწკლებივით...

 

მოდი, მიცქიროს ხალხმა,

დარდი გადიყაროს,

თავი გაირთოს...

 

მოდი, თქვას,

– გახედე,

კაცი არის ცის აივანზე!

 

– წვიმა მოდის,

თოვლი მოდის,

ლექსებს მოიყოლებს!..

 

 

ლექსი ერთგული წამალია სნეულებისა.

 

 

მაშ, ასე:

 

 

***

ნოემბრის თვეში, როდესაც ხეზე

თავს ვეღარ იჭერს ხმელი ფოთოლი,

მე დავიბადე.

 

 

***

გაიხსენეთ პატარა ბავშვი,

მიამიტად რომ ჰგონია, ტვირთს ვეწევიო,

რაკი ხელი მოავლებინეს

და წყაროს წყლიდან სახლისაკენ წამოიყოლეს.

ისე ჩვენც ხომ არ გვეჩვენება,

რომ ვიტვირთეთ ჭეშმარიტება,

რაკი ოდნავ მხარით შევეხეთ.

 

 

***

შემოდგომაა, ბებოჩემო, ვრცელ ნახნავებში

მარტოკა დადის პატარა ბიჭი...

ირგვლივ ყვავები ფრენენ ზარმაცად,

ფრენენ გულგრილად...

თითქოს არასდროს ერთი ბახალაც

არ გადმოეგდოს ქარებს ბუდიდან.

 

 

***

როგორ დაიფუღუროებს ხოლმე ბუნება,

როგორც კი ახალი შეყვარებულნი აღჩნდებიან

და თხელი გარსით შემოსწერს მათ,

მსუბუქ ბურანში გაყინულებს შემოაკავებს.

ჩვენ კი გვაფრთხილებს – ხელი არ ახლოთ,

ჩემებიაო!

 

 

***

დიახ, მე ვიყავ იმ მხარეში სიყვარულის პირველშემტანი,

მე გამოვუგონე იგი ჩემს ხალხს,

გავაქანე სხვა მხარეს ცხენი.

 

 

***

ამ გაჩხიკინებულ გოგონებს რომ უყურებთ ცერად,

ხომ არ გგონიათ არ შეეძლოთ სიყვარულის გვირგვინის

დაწნა?

ამ გამხდარ ფეხებს შეუძლიათ სიყვარულის ისე გაწურვა,

რომ სიზმრადაც არ მოეჩვენებათ

ზვავებივით აგორებულ სავსე თეძოებს.

 

 

***

იმიტომ კი არა, რომ შეყვარებული ხარ,

იმიტომ, რომ გული გაგიტყდა,

შემოაბრუნე ბუნებისკენ, ხალხისკენ პირი!

თუ იმღერებ, ისევ შენს თავზე იმღერე,

და გწამდეს, წმინდა არის

თავის თავის სიყვარული,

როცა შენ მარტო ხარ,

როცა შენ ცოდო ხარ,

როცა არავინ არ მოდის.

 

 

***

თქვენ მაინც სადღა გაქრით, სიზმრებო,

სად დამეფანტეთ, როგორც ობოლ ბიჭის ნახირი,

რად დამსვით ქვაზე თვალცრემლიანი!

 

 

***

როგორ მოვაჩვენო თავი ამ ხალხს,

რომ თითქოს არ ვარ

და თან კი ვიყო, ვარსებობდე და მერე როგორ...

ჩემი სიმღერა გადიჭიმოს ათას ვარსკვლავზე,

როგორც კარავი უწმინდესი სიყვარულისა,

ხოლო მე თვითონ უსიმღეროდ ვკვდებოდე ბნელში.

 

 

***

არის წუთები,

ძილგატეხილს, შუაღამისას

შემოგესმება ხმაური რამ, რომელიც გაბნევს

და ვერ ხვდები,

თუ რას გაგონებს:

ცხენის ფეხის ხმას,

ბავშვობიდან რომ ჩარჩა ხსოვნას,

შიშს, ხეთა შრიალს,

თუ ქალის ნაბიჯს,

სტუდენტობის წლების წვალებას.

არის ხმაური,

ძილგატეხილს, შუაღამისას

შემოგესმება... და მხოლოდ გვიან,

გაჭირვებით ხვდები, რომ იგი

დედამიწის გულისფეთქვაა.

 

 

***

განა იმიტომ არ დავიწყე ლექსების წერა,

რომ ქვეყანა გადამერჩინა?

ახლა კი თვითონ ჩემი თავი გამჭირვებია.

 

 

***

რა გვეკუთვნის ჩვენ?

იქნებ ეს წამი,

ეს წამი ძილსა და ღვიძილს შუა, –

მიჭყლეტილი ამ უდიდეს მოვლენებს შორის–

რომელსაც არვინ არ უმღერდა,

არვის ახსოვდა.

ეს წამი – ვიდრე გავიღვიძებთ,

როცა არ გვძინავს.

ვიდრე ახლო საგნები თუ შორი ცნებები,

ვიდრე ეს სამყარო, ვიდრე ეს ცხოვრება,

თითო-თითოდ თუ ჯგუფ-ჯგუფად,

წესრიგით თუ აურზაურით

არ შემოვა ჩვენში, არ შემოცვივდება!

 

 

***

ერთი კახპა და ერთიც პოეტი,

ორივენი კი ერთ სოფლიდან წამოსულები,

ვსხედვართ მეტროში,

თითქოს ერთმანეთს ვერცკი ვამჩნევდეთ.

 

 

***

თბილისო, ჩემო,

რამდენიც ახლა

ბალიშებზე ნამთვრალევი თავები გიდევს,

რამდენი ქალიც ახლა კუთავს –

ვაი, ხომ არ ჩამესახაო,

რამდენიც ისევ უბრუნდება ნათბილარ ლოგინს,

როგორც პოეტი ლექსს –

რომელიც ვეღარ გამოსდის...

შენ ხარ ქალაქი,

როგორც ყველა ქალაქი ქვეყნად

და არაფერში არა გაქვს ბრალი.

 

 

***

როცა მარტო ხარ, სულ მარტო ხარ,

მაგიდასთან ზიხარ შენთვის და ლუკმას ღეჭავ,

რატომ გგონია, რომ ვიღაცა გავიდა შენგან,

რომ ოდესღაც ორნი იყავით...

 

 

***

საძაგელი ხარ, შენ, ცხოვრებავ,

მეგობრებს აშორებ გზაჯვარედინებზე!

 

 

***

მოიწი, ქალო,

ჩვენ ყველანი ცოლ-ქმარი ვართ,

არ არსებობს არც ერთი წყვილი

ბუნებისგან ერთად ჩათქმული!

 

 

***

ვინ, ვინ არ მჯდარა თავის ვნების ნანგრევებთან

შერცხვენილი და მოკუნტული!

ნეტავ რა არის ჩვენს ვნებებში ისეთი ცოდვა,

რომ ამდენ ხანს ვერ შევეჩვიეთ?

იმით არ ვიშვით?

რა დავაშავეთ,

იმაზე მეტად

თვალები რომ არ გვეხილება,

რომ ჩვენს არსს ჩავწვდეთ?

 

 

***

ვარდებისთვის კი არ ვიხრები,

პალოებს ვაძრობ.

 

 

***

ბავშვი?

ვინ დასვა ამ გზაზე ბავშვი?

გაიგო განა, შურისძიებით ანთებული რომ მივდიოდი

და ჩემი გულის მოლბობა სცადა?!

ბავშვი!

როგორ გამოდის ადამიანის ხელიდან

მშვენიერების ასეთი კუნწულა?

 

 

***

რა არის ორმოცი წლის

კაცის ცხოვრება?

ახალგაზრდობის

უკანასკნელ წრეს უვლის იგი,

და ფინიშთან კი

ყვავილებით არავინ ელის.

 

 

***

მე ისე არ დამავიწყდება

ის ადგილი, სადაც შენ გნახე,

როგორც მგელს არ დაავიწყდება,

სადაც დათოფეს.

 

 

***

ჩემი შეყვარებული

სხვა მხარეშია,

სხვა ქვეყნის ქარი უფრიალებს თმებს,

სხვა ქუჩაში დაიარება,

სხვის ლოგინში წევს!

 

 

***

ვერ შევუნახეთ

ერთმანეთს თავი,

გაგვცალეს

გზისპირს მდგარი ხესავით.

ჩემი ნაყოფით

შენი კალთა არ დაზნექილა,

შენი ნაყოფით

ჩემი ტუჩი არ დასუსხულა,

ვერ შევუნახეთ

ერთმანეთს თავი!..

ახლა რად გვინდა

გვამების ვნება,

ჩვრების ერთურთზე ყელების ჭდობა,

ჩვენი ზაფხული დამთავრებულა,

ალგამოვლილი პეპლებივით

ჩვენს ფრთებზე ვტირით.

 

 

***

დაიძინე, ძილიც სიკვდილისაა,

მხოლოდ სიგრძეში თუ ჩამორჩება...

თანაც კაცისგან არ მოითხოვს გაბედულებას.

 

 

***

ესაა ჩვენი ქართველობა!

ერთ პანაშვიდზე ნახავ ყველას

და ერთ კონცერტზე.

 

 

***

ვის ყოფნის იმის ვაჟკაცობა,

რომ ყოველგვარი სისაძაგლე გაიზიაროს

და თვითონ კი სუფთა იყოს, როგორც ჭაბუკი,

რომელიც წყლიდან ამოვიდა და მზეზე შრება.

 

 

***

ნახეს კაცი, ერთი წამით რომ ისვენებდა

და წაიღეს უმალ ამბავი,

კარგად არისო.

 

 

***

დედა – მარად გატრუნული

და მარად მოარული თითის წვერებზე –

იქნება შვილმა კარგი რამე მოიმოქმედოს.

 

 

***

და მინდა რომ მყავდეს,

ჩემი და – მინდა!

რომელიც არა მყავს, რომელიც არ მყავდა –

და მინდა რომ მყავდეს,

ჩემი და – მინდა!

არც დედა – ჩემს წუხილს რომ ვერ ეგუება,

არც ცოლი – სიხარულს რომ ვერ ეგუება,

და მინდა რომ მყავდეს,

რომელიც არა მყავს,

რომელიც არ მყავდა და არ მეყოლება.

 

 

***

რისი ნახვა მოვასწარი მე სიცოცხლეში?

რასაც იხილავს შადრევანი,

სულ ერთი წამით ამოფრქვეული.

 

 

***

იმ დღეებს რას ეუბნები, ჩემო სიხარულო,

ახლა რომ ანთიხარ, ახლა რომ ელვარებ!

ის დღეები ვის დაუტოვე?

 

 

***

ათასგან ვიყავ,

ცხენი ათას ღობეს მივაბი,

დავტოვე ყველგან

ჩემეული თითო ნიღაბი,

ზოგგან ვაჟკაცის,

ზოგგან ლოთის,

და ზოგგან ლაჩრის,

ხოლო მე თვითონ

ყველასათვის უცნობი დავრჩი!

 

 

***

სიტყვები, ყალბი და მატყუარები,

თავის ნებაზე რომ დაათრევენ ჩვენს აზრს და ფიქრებს,

სიტყვები, რომლებიც იმათ ჰქვია

რაც ჩვენ უკვე მოვიწყინეთ

და რაც გულმა გადაიყვარა,

სიტყვები – რათა ერთხელ კიდევ ვთქვათ

ის, რაც არასდროს არ გვიფიქრია.

 

 

***

კვირტებს არა აქვთ სათადარიგო

გასასვლელები,

გზები, ხიდები,

რომ როცა ყინვა მოუსწრებთ ხოლმე,

უკან გაბრუნდნენ და მიიმალონ.

 

 

***

ის როგორღაა,

როცა შენს თავსაც ემალები,

ვარსკვლავებსაც –

და იატაკი მაინც ჭრიალებს.

 

 

***

რაც ხალხში ვიცხოვრე,

იმდენ ხანს რომ მგლებში მეცხოვრა,

თუ შემჭამდნენ, ხომ ერთხელვე მომათავებდნენ,

ხოლო, თუ თვისად მიმიღებდნენ და ძმად ჩამთვლიდნენ,

ხომ აღარასდროს მიმტყუნებდნენ, არ გამწირავდნენ.

 

 

***

ხანდახან

შენ გიღალატებენ

ისეთი უმნიშვნელო და წვრილმანი რაღაცეები,

როგორიც, ვთქვათ, ასანთის ღერია

ან სიგარეტი.

და ეს ისეთივე ცუდი ღალატია,

როგორც – ნამდვილი!

 

 

***

რა ძნელი არის

სიკვდილის წინ წუთის გაყოფა:

ადამიანისთვის, ხისთვის, მზისთვის,

ბოლო სიტყვისთვის...

როცა შვილსაც გინდა უყურო და

კედლის ნაპრალსაც.

 

 

***

სულ რომ ასფალტით გადაგოზონ

ეს დედამიწა,

სულ რომ ბეტონით და ალუმინით,

ერთ მარცვალს მაინც იპოვის სადმე

ღმერთის იმედზე დამრჩალი ჩიტი.

 

 

***

ადამიანის

ძირითადი თვისებებია:

მიწიანი ხელების

კალთაზე შეწმენდა

და სახის მოჩრდილვა.

კალმის დადება.

სინდისის ქენჯნა.

და უკვდავების ჯადოსნური ბალახისთვის

გვერდის აქცევა.

 

 

***

მე მხარი ავუქციე რამდენიმე შესაძლებლობას:

ვერ მოვკვდი ოცდასამი წლის, როგორც ბიძაჩემი,

ვერც ოცდაშვიდისა, როგორც ბარათაშვილი...

მე ჩემი სიკვდილი უნდა ვეძიო.

იგავი ჩემს თავზე, ჩემი თავისა...

ვიამბო იმაზე, თუ როგორი შეიძლება ვყოფილიყავი,

ანდა როგორს ვისურვებდი, როგორს შევქმნიდი,

ჩემი თავი ხელთ რომ მყოლოდა.